Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

BDT Nasıl Uygulanır?

Bilişsel Davranışçı Terapi genellikle aşağıdaki adımlarla uygulanır:

1. Başlangıç Değerlendirmesi

İlk seansta terapist, bireyin yaşadığı psikolojik sorunları ve yaşam koşullarını anlamak için bir değerlendirme yapar. Terapist, kişinin geçmişi, mevcut duygusal durumu, düşünce tarzı ve davranışları hakkında bilgi toplar. Bu değerlendirme, tedavi sürecinde hangi tekniklerin kullanılacağına karar vermek için önemlidir.

2. Düşüncelerin Belirlenmesi

BDT'nin temel ilkelerinden biri, düşüncelerin duygularımızı ve davranışlarımızı doğrudan etkilediğidir. Terapist, danışanın otomatik olumsuz düşüncelerini fark etmesine yardımcı olur. Bu düşünceler genellikle kişiye zarar verir ve negatif bir döngüye yol açar. Terapist, bu olumsuz düşünce kalıplarını belirleyerek danışanın daha sağlıklı düşünceler geliştirmesine yardımcı olur.

Örneğin:

• Olumsuz düşünce: “Başarısız oldum, kimse beni sevmez.”
• Sağlıklı düşünce: “Bugün bir hata yaptım ama bu benim değerimi belirlemez. Herkes zaman zaman başarısız olabilir ve bu normaldir.”

3. Düşüncelerin Sorgulanması

Terapist, danışanın otomatik olumsuz düşüncelerini sorgulamasını sağlar. Bu, danışanın düşüncelerinin doğruluğunu ve geçerliliğini değerlendirmesine yardımcı olur. Terapist, kişiye düşüncelerinin daha mantıklı, gerçekçi ve işlevsel olabilmesi için farklı bakış açıları sunar.

Bu adımda kullanılan bazı teknikler şunlardır:

• Gerçeklik testi: “Bu düşüncem ne kadar gerçek? Bu düşüncenin tersini de göz önünde bulundurabilir miyim?”
• Aşırı genelleme: “Bir kere hata yaptım, ama bu her zaman böyle olacağı anlamına gelmez.”

4. Davranış Değişikliği

BDT'de sadece düşünceler değil, aynı zamanda davranışlar da değiştirilir. Terapist, danışanın olumsuz davranış kalıplarını fark etmesine yardımcı olur ve bu davranışları daha sağlıklı alternatiflerle değiştirir. Davranış değişikliği için çeşitli teknikler kullanılır:

• Maruz kalma terapisi: Kişiyi korkularıyla yüzleştirerek, korkunun azalmasını sağlamaya yönelik bir tekniktir (özellikle anksiyete bozukluklarında).
• Davranışsal deneyler: Danışanın belirli bir davranışın sonucunu deneyimlemesine olanak tanıyan aktiviteler düzenlenir. Örneğin, sosyal fobi yaşayan bir kişi, terapistinin rehberliğinde bir sosyal ortama girer ve bu ortamda kaygısını deneyimler.
• Beceri geliştirme: Danışanın problem çözme becerilerini, sosyal becerilerini veya başa çıkma stratejilerini güçlendirecek alıştırmalar yapılır.

5. Yeni Düşünce ve Davranışların Pekiştirilmesi

Terapist, danışanın yeni sağlıklı düşüncelerini ve davranışlarını pekiştirmek için sürekli pratik yapmasını teşvik eder. Danışan, gerçek dünyada karşılaştığı durumlarla ilgili yeni, daha sağlıklı stratejiler geliştirir. Terapist, danışana, bu yeni düşünce ve davranışları günlük yaşamda nasıl sürdürebileceğini öğretir.

6. Ev Ödevleri ve Pratik Yapma

BDT'nin önemli bir yönü de terapinin dışında yapılan çalışmalardır. Terapistler, danışanlardan evde çalışmalar yapmalarını ister. Bu ödevler, terapide öğrendikleri teknikleri günlük yaşamlarına entegre etmelerine yardımcı olur. Ödevler şunlar olabilir:

• Düşünceleri kaydetme: Günlük olarak olumsuz düşünceleri yazmak ve bunları daha sağlıklı hale getirmek.
• Davranışsal ödevler: Yeni becerilerin (örneğin, sosyal etkileşimler veya gevşeme teknikleri) uygulanması.

7. Tedavi Sonrası İzleme

BDT genellikle kısa süreli bir terapi şeklidir, ancak terapi tamamlandıktan sonra danışanın elde ettiği kazanımların devam etmesini sağlamak için izleme süreci olabilir. Bu süreçte, danışan, karşılaştığı zorlukları nasıl aşacağına dair rehberlik alır.

BDT, bir dizi psikolojik sorunla başa çıkmak için etkili bir terapi yöntemidir. Depresyon, Anksiyete Bozuklukları, Obsessif Kompulsif Bozukluk (OKB),Fobiler,Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB),Yeme Bozuklukları,Bipolar Bozukluk ve Şizofreni,Uyku Sorunları,Stres Yönetimi gibi alanlarda kişilere, yaşam kalitelerini artırmak için gerekli becerileri kazandırır ve duygusal iyileşmeyi teşvik eder.